W tym roku Golina obchodzi jubileusz 650-lecia nadania praw miejskich. Z tej okazji samorząd planuje wiele uroczystości i imprez nie tylko historycznych, popularnonaukowych i kulturalnych, ale także sportowych i rekreacyjnych. Będzie to okazja do przypomnienia bogatej tradycji miasta. Przypomina o nich w swoim artykule, pierwotnie opublikowanym w ,,Głosie Goliny”, znany historyk Jerzy Łojko. Podajemy także kalendarz planowanych imprez.

Jubileusz nadania praw miejskich

Przypadające w 2012 r. 650-lecie nadania Golinie praw miejskich jest okazją do przypomnienia roli mieszkańców miasta i okolicznych wsi, położonych w administracyjnych granicach, jaką odegrali nie tylko w ich dziejach, ale i w dziejach państwa polskiego.

Sama gmina wraz z miastem leżały w pobliżu królewskiego Konina, znanego opactwa cysterskiego w Lądzie nad Wartą, ośrodka kultu Pięciu Braci Męczenników w Kazimierzu Biskupim, wraz z którym w pewnym okresie czasu Golina tworzyła jedną majętność. Nie można pominąć również ufundowanego w 1663 roku klasztoru kamedułów w Bieniszewie, z którym również są związane losy miasta i okolicznych wsi. Przeszłość Goliny również wpisuje się w dzieje klasztoru bernardynów w Kazimierzu Biskupim, którego pięćsetna rocznica fundacji przypadnie w 2014 r.

Spoglądając w bogatą przeszłość Goliny i jej okolicy nie można pominąć znaczenia pewnych postaci ani pomniejszyć roli, jaką odegrali w dziejach państwa polskiego i Europy. Poczet tych wybitnych osobistości rozpoczyna Piotr Wysz z Radoliny, biskup krakowski (do 1412), następnie poznański, zmarły w 1414 r., uznawany za jedną z najwybitniejszych postaci Kościoła Powszechnego w Europie i jednego z głównych przedstawicieli koncyliaryzmu (prąd uznający wyższość decyzji Soboru Powszechnego nad decyzjami papieża). To jemu należy przypisać znaczącą rolę w odnowieniu Uniwersytetu Jagiellońskiego, którego – jako biskup krakowski – był kanclerzem z tytułu sprawowanej godności. Zapewne to on skupił ekipę uczonych mężów, która rozpoczynała działalność w odnowionej uczelni. Wśród nich był m.in. Mikołaj ze Sługocina zwany także Mikołajem z Pyzdr. W początkach XVII stulecia rektorskie insygnia dzierżył Bazyli z Goliny zwany Fabriciuszem, pochodzący z interesującego nas miasteczka. Te uniwersyteckie tradycje Goliny, odzwierciedlające się także w zapisach dla krakowskiej uczelni na dochodach z miasta i okolicy to ważne fakty podkreślające rolę miasta w dziejach narodowej kultury, a także – biorąc pod uwagę i to, że Piotr Wysz był związany z wieloma uniwersytetami Starego Kontynentu (np. Padwa) – i Europy.

Od XVII w. na dobrach Przyjma były oprawione dochody ważnej fundacji stypendialnej dokonanej przez Jana Zemełkę, pochodzącego z Konina doktora medycyny i filozofii oraz fundatora dwóch katedr medycyny (botanika lekarska i anatomia) Uniwersytetu Krakowskiego.

Kiedy rozważamy o naszej narodowej przeszłości, dostrzegamy znaczenie wywodzącej się z Przyjmy pod Goliną rodziny Przyjemskich, herbu Rawicz. To jej reprezentanci zajmowali zaszczytne urzędy centralne w państwie polskim i ziemskie w Wielkopolsce, na Kujawach i w innych prowincjach. Byli także tutejszymi zastępcami króla, czyli starostami generalnymi Wielkopolski. Ich dokonania, takie jak lokacje miejskie (Rawicz, Miejska Górka), związki z wieloma innymi ośrodkami municypalnymi (np. Osieczna, Koło, Koźmin, Kobylin), pozostałe budowle obronne (zamek w Gołuchowie) i klasztorne (np. Koźmin) wystawiają im dobra opinię jako mecenasom kultury i sztuki. Świadectwem tych estetycznych gustów może być także ich dawna rezydencja, kamienica na kopcu – znana z licznych opisów, której ruiny pozostały w Przyjmie.

Pamięć o przedstawicielach rodu Przyjemskich przywodzą zachowane portrety, nagrobki, kroniki klasztorne i liczne źródła historyczne. Ich dzieje są doskonałą wskazówką dla przyszłych pokoleń mieszkańców gminy, zarazem świadectwem, że miejsce zamieszkania nie determinuje kariery życiowej kreowanej w różnych obszarach życia publicznego.

W takim przekonaniu utwierdza nas także postać Stanisława Kiwały z Ostrowa nad Gopłem, z rodu Leszczyców, sędziego kujawskiego, któremu w 1362 r. król Kazimierz Wielki udzielił zezwolenia na lokację Goliny.

Ta okrągła rocznica to okazja przypomnienia bogatej tradycji kulturowej, historycznej i innej miasta i gminy. Tradycji, która powinna stać się inspiracją dla współczesnych i następnych pokoleń, także dlatego, że jest fragmentem naszego narodowego i europejskiego dziedzictwa kulturowego.

Jerzy Łojko

KALENDARIUM IMPREZ Z OKAZJI 650–LECIA GOLINY

12.04. Wieczór poezji w Szkole Podstawowej w Golinie

13.04. Odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej Feliksowi Jóźwiakowi

20.04. Otwarcie stadionu „Moje Boisko – Orlik 2012”

23.04. Spotkania historyczne z dr Jerzym Łojko (Szkoła Podstawowa w Golinie i Przyjmie)

29.04. Słoneczny Rajd Nordic Walking (godz. 11:00)

3.05. Świąteczna Majówka w Parku Miejskim w Golinie (Park Miejski w Golinie; godz. 17:00)

11.05. Koncert „Co może jeden człowiek” z udziałem Jana Nowickiego. Podsumowanie II Gminnego Konkursu Recytatorskiego „Jan Paweł II – liczy się świętość” (kościół św. Jakuba w Golinie).

12.05. Turisa Partnerstwo Lokalnych Grup Działania – Siłą Wielkopolski

18.05. Sesja popularno-naukowa poświęcona historii Goliny (kościół św. Jakuba w Golinie)

19.05. II Bieg Konwaliowy w ramach ogólnopolskiej akcji „Polska Biega” (Stadion Miejski w Golinie; godz. 13:00 – dzieci i młodzież oraz 16:00 – dorośli)

24.06. Golińska Noc Świętojańska z muzyką świata (Park Miejski w Golinie; godz. 18:00)

14. i 15. 07. Dni Goliny