Gmina Orchowo położona jest w północnej części Powiatu Słupeckiego wzdłuż Szlaku Piastowskiego. Tereny posiadają krajobraz bardzo urozmaicony i atrakcyjny pod względem turystycznym. Część powierzchni gminy stanowią użytki rolne, natomiast bardzo silną i ważną funkcją uzupełniającą jest turystyka związana z terenami rekreacyjnymi. Wysokie walory środowiska przyrodniczego, potwierdzone są włączeniem części gminy w Powidzki Park Krajobrazowy. Ciąg malowniczych, czystych jezior, znajdujących się wśród pięknych lasów jest powodem stałego napływu turystów z Polski i z zagranicy. Turyści korzystają z różnych form wypoczynku, to jest turystyki: rowerowej, konnej, kajakowej, wędrówkowej itd. Samorząd gminy Orchowo dużą wagę przywiązuje do spraw ochrony środowiska, właściwej gospodarki odpadami, wspiera akcje ekologiczne.

Wieś Orchowo, licząca 1430 mieszkańców (USC, 2011) położona jest w centrum gminy i posiada połączenia autobusowe z większością wsi gminy oraz z miastami: Mogilnem i Strzelnem z województwa kujawsko-pomorskiego oraz Trzemesznem i Słupcą z województwa wielkopolskiego.

Walory turystyczne

Jeziora

Na terenie gminy występują fragmenty dwóch dużych, częściowo przepływowych ciągów rynien jeziornych – jezior skorzęcińskich i wilczyńsko-powidzkich, odwadniających obszar gminy. Pierwszy ciąg rynien w obrębie gminy wypełniają wody Jeziora Skubarczewskiego, Słowikowo i Kamienieckiego, które łączy z sobą największy ciek gminy – Noteć Zachodnia (Kwieciszewica), wypływająca z Jeziora Niedzięgiel (Skorzęcińskie), na terenie gminy Witkowo. Natomiast drugi ciąg rynien jeziornych przebiegający peryferyjnie w obrębie gminy, w skład którego wchodzą jeziora Budzisławskie, Suszewskie, Kownackie, odwadnia wschodnią i centralną część gminy.

Jeziora z terenu gminy Orchowo są pochodzenia lodowcowego, głównie typu rynnowego. Najczęściej są one długie i wąskie o znacznych głębokościach i o niewyrównanym dnie.

Lasy

Lasy na terenie gminy zajmują powierzchnię 1822 ha, co stanowi 18,57 % ogólnej powierzchni gminy. Lesistość w powiecie słupeckim wynosi 14,4%. Największy kompleks leśny gminy występuje po wschodniej stronie rynny jezior: J. Skubarczewskiego, Słowikowskiego i Kamienieckiego. Dominującym siedliskiem jest tutaj bór mieszany oraz bór mieszany świeży. Występuje tutaj również las mieszany i bór mieszany wilgotny. Drzewostan to monokultura sosny z nieznacznymi domieszkami olchy, dębu i brzozy o niewielkim zróżnicowaniu wiekowym (0-40 lat). Następne zwarte kompleksy leśne spotykamy we wschodniej części gminy:

- pierwszy kompleks znajduje się przy drodze z Linówca do Osówca, gdzie dominuje siedlisko lasu mieszanego oraz olchy, ale występuje tu cała mozaika różnowiekowych drzewostanów poczynając od sosny poprzez dąb, buk, brzozę, grab.

- drugi kompleks to lasy przylegające do jezior Suszewskiego, Kownackiego, Ostrowskiego i otulające grunty wsi Mlecze. Występuje tutaj siedlisko boru mieszanego świeżego oraz lasu mieszanego i lasu świeżego, a w partiach niżej położonych lasu wilgotnego i olchy.

Obszary cenne przyrodniczo

Na obszarze gminy Orchowo najcenniejsze przyrodniczo obszary/elementy reprezentowane są przez formy ochrony przyrody (zgodnie z definicją z ustawy o ochronie przyrody. Wśród nich należy wymienić:

- obszar należący do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 „Pojezierze Gnieźnieńskie” (kod PLH300026);

- Powidzki Park Krajobrazowy;

- Powidzko-Bieniszewski Obszar Chronionego Krajobrazu;

- pomniki przyrody;

- ochrona gatunkowa roślin, zwierząt oraz grzybów.

Obszar należący do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 „Pojezierze Gnieźnieńskie” (kod PLH3000264)

W granicach PLH 300026 Pojezierze Gnieźnieńskie występują jeziora, w których występują najlepiej zachowane w Wielkopolsce formacje podwodnych łąk ramieniowych Charetea (Gąbka, Burchardt 2006). Jeziora: Niedzięgiel, Budzisławskie, Czarne są jedynymi ostojami niektórych gatunków ramienic w skali Polski a nawet Europy. Jeziora ramieniowe stanowią aż 14,3% powierzchni Ostoi. Obszar ma ważne znaczenie dla zachowania podwodnych łąk ramienicowych w Polsce. Lasy (szczególnie kompleks Lasów Miradzkich) wchodzące w skład Ostoi cechują się także najlepiej zachowanymi w Wielkopolsce świetlistymi dąbrowami Potentillo albae-Quercetum. Wyróżniającym dla tego obszaru elementem szaty roślinnej są także kalcyfilne łąki o zmiennej wilgotności (trzęślicowe oraz świeże) oraz torfowiska nakredowe rozwijające się na pokładach kredy jeziornej. Największym zagrożeniem odnoszącym się do większej części Obszaru jest katastrofalnie obniżający się poziom wód w jeziorach.

Powidzki Park Krajobrazowy

Aż 63% powierzchni gminy leży na obszarze Powidzkiego Parku Krajobrazowego, który obejmuje także tereny znajdujące się na obszarze gmin: Kleczew, Ostrowite, Powidz, Słupca, Wilczyn i Witkowo. Został on utworzony w celu ochrony środowiska przyrodniczego, swoistych cech krajobrazu oraz zabezpieczenia wartości historycznych i kulturowych tego regionu. Ogólnymi zasadami zagospodarowania i wykorzystania parku są:

- podporządkowanie tego terenu wymogom ochrony środowiska,

- ochrona naturalności krajobrazu jeziornego,

- rozwój wszelkich form turystyki i wypoczynku,

- ochrona licznych stanowisk archeologicznych i zachowanych zabytków architektury.

Powidzko-Bieniszewski Obszar Chronionego Krajobrazu

Cała gmina znajduje się w granicach Powidzko-Bieniszewskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.

Turystyka

Środowisko naturalne gminy posiada potencjał dla rozwoju turystyki jako jednej z gałęzi uzupełniających strukturę gospodarczą. Na ten potencjał składa się z bogactwo form rzeźby terenu, zróżnicowane pokrycie szatą roślinną oraz atrakcyjne jeziora. Dużym atutem są wyznaczone rowerowe szlaki historyczno-krajobrazowe. Środowisko kulturowe gminy również posiada potencjał dla rozwoju turystyki – na jej obszarze znajdują się dawne rezydencje ziemiańskie, które, po wykonaniu prac remontowych, mogą także służyć jako baza noclegowa (hotele).

Zaopatrzenie w wodę

Gmina Orchowo jest zwodociągowana w 98%. Na terenie gminy istnieje 5 ujęć wody natomiast woda pitna pobierana jest z 3 ujęć (hydrofornie w Orchowie, Słowikowie i Bielsku). W 2011 zakończono rozbudowę i kompleksową modernizację hydroforni w Orchowie, która obecnie obsługuje około 80 % mieszkańców gminy. W 2008 roku wybudowano sieć wodociągową (ok. 3,7 km) na Hubach Myślątkowskich i w miejscowości Ostrówek. W 2009 roku wybudowano sieć wodociągową Słowikowo – Rękawczyn (około 2,5 km). Natomiast w 2011 r. dokonano połączenia sieci wodociągowych obsługiwanych przez hydrofornie w Bielsku i Orchowie poprzez budowę odcinka sieci Wólka Orchowska – Linówiec w celu zapewnienia większej stabilności dostaw wody dla odbiorców.

Odprowadzenie ścieków

Obecnie blisko 40 % mieszkańców gminy obsługiwanych jest przez zbiorczą kanalizację sanitarną. Kanalizacja zbiorcza obejmuje miejscowości Osówiec, znaczną część miejscowości Orchowo i od 2012 r. częściowo miejscowość Myślątkowo. Istniejący system kanalizacji odprowadza ujęte ścieki do wybudowanej w 2005 oczyszczalni w Osówcu typu SBR. Tutaj też trafiają ścieki z systemów przydomowych.

Gospodarka odpadami

Na terenie gminy Orchowo nie ma składowiska odpadów komunalnych; odpady gromadzone są w pojemnikach i na zasadach indywidualnych umów z zakładem trudniącym się usuwaniem odpadów wywożone na składowisko. Wywozem odpadów z gminy zajmuje się obecnie Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych „EKO” w Strzałkowie oraz EKOSKÓRTEX Gizałki sp. z o. o. .

Urząd Gminy rozpoczął wdrażanie selektywnego gromadzenia odpadów; segregacja surowców wtórnych z gospodarstw domowych dotyczy szkła i tworzyw sztucznych. Do tego celu służy 12 pojemników (1,5 m3) na szkło i 15 pojemników (1,5 m3) na tworzywa sztuczne, które rozmieszczono w 10 wsiach sołeckich. Urząd zorganizował również punkt odbioru zużytego sprzętu RTV i AGD. Nieczynne wysypisko śmieci w miejscowości Skubarczewo w najbliższych latach poddane zostanie rekultywacji.

AKCJE EKOLOGICZNE

„NAKARM KOSZ – NIE MARNUJ ŚMIECI”

Z okazji „Światowego Dnia Ziemi” w dniach 13.04.-05.05.2011 r. Towarzystwo Przyjaciół Gminy Orchowo we współpracy z Urzędem Gminy Orchowo zorganizowało ekologiczną akcję polegającą na wysprzątaniu śmieci z terenu całej gminy. Do akcji włączyło się: Koło Polskiego Związku Wędkarskiego w Orchowie (zebrano ok. 20szt. worków śmieci), sołectwo Linówiec (21 szt.), Myślątkowo (11 szt.), Orchowo (30 szt.), Orchówek (25 szt.), Osówiec (110 szt.), Różanna (60 szt.), Skubarczewo (30 szt.), Słowikowo (16 szt.), Wólka Orchowska (10 szt.) oraz Szkoła Podstawowa Różanna (wspólnie z sołectwem Różanna), SP i ŚDS Słowikowo (wspólnie z sołectwem Słowikowo), Zespół Szkolno-Przedszkolny Orchowo (wspólnie z sołectwem Osówiec) i Środowiskowe Ognisko-Wychowawcze w Orchowie (wspólnie z sołectwem Orchowo). Łącznie w całej gminie zebrano 333 worki śmieci!

Worki i rękawice do śmieci dodatkowo udało się pozyskać z Nadleśnictwa Gniezno, a całkowity odbiór zebranych odpadów zapewnił Urząd Gminy Orchowo. Ponadto Nadleśnictwo Gniezno przekaże materiał zadrzewieniowy, który zostanie posadzony na wiosnę przyszłego roku w sołectwach oraz placówkach oświatowych.

W ramach przeprowadzonej akcji wykonano tablice ekologiczne nawołujące do niezaśmiecania środowiska naturalnego, zaprojektowane przez Anitę Gezella. Fundatorami tablic są: DOBRE AUTO Piotr Rawicki & MICHPOL Michał Przybylski, DAR-BUD Dariusz i Katarzyna Smółka, AUTO HANDEL Piotr Wędzikowski, EKO Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Strzałkowo. Koszt wykonania 8 tablic obustronnych wyniósł 1 tys. zł.

Montażem tablic, które zostały zlokalizowane w miejscowościach: Słowikowo, Skubarczewo, Szydłówiec, Osówiec, Różanna, Bielsko i 2 w Orchowie, zajęli się członkowie TPGO: Piotr Wędzikowski, Dariusz Zieliński i Kevin Adamski.

Organizator akcji podkreśla: – Przeprowadzona przez nas akcja sprzątania świata pokazała, że problem zaśmiecania jest bardzo duży! Na terenie całej gminy zebraliśmy łącznie aż 333 worki śmieci! Nasunął się więc wniosek, że samo sprzątanie nie wystarczy! Sadzę, że mieszkańcy, a w szczególności mieszkańcy terenów rekreacyjnych dobrze wiedzą, co mam na myśli… Problem zaśmiecania nasila się zwłaszcza w okresie wakacyjnym – nad jeziorami i w lasach, gdzie wszędzie towarzyszy nam widok rozrzuconych śmieci, a nawet pełnych worków różnych odpadków … szpecących piękno krajobrazu naszej gminy. Tablice ekologiczne, które zamontowaliśmy na terenie gminy Orchowo, to jeden z przykładów działań na rzecz zmiany ludzkiej mentalności i uświadomienia potrzeby dbania o środowisko naturalne i zachowania czystości oraz porządku w najbliższym otoczeniu człowieka. Należy też pamiętać, że NISZCZĄC PRZYRODĘ CZŁOWIEK NISZCZY SAMEGO SIEBIE…!

Mamy nadzieję, że z roku na rok sytuacja będzie się poprawiać, i że w końcu dojdziemy do takiego poziomu społecznego, że nie będziemy musimy organizować tego typu akcji. I zawsze powtarzam, że najpierw należy zacząć od siebie, aby móc zmienić cały świat!

Urząd Gminy w Orchowie

————————————————-

Cykl o ochronie środowiska w gminach powstaje pod patronatem Miejskiego Zakładu Gospodarki Odpadami Komunalnymi w Koninie