W roku ubiegłym zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu przeprowadził kontrolę w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie w Koninie dotyczącą organizacji i funkcjonowania MOPR w zakresie zgodności z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W przygotowanym w lutym tego roku wystąpieniu pokontrolnym zawarto aż 40 zaleceń pokontrolnych. Najbardziej szokującym jest to z numerem 39: ,,zaprzestać rozdzielania rodzeństw i przestrzegać praw dziecka, zgodnie z art. 4 pkt. 1 i 4 ww. ustawy” (czyli Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej).

(zdjęcie: Pixabay)

Art.4 Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
Art. 4. Stosując ustawę, należy mieć na względzie podmiotowość dziecka i rodziny oraz prawo dziecka do:
1) wychowania w rodzinie, a w razie konieczności wychowywania dziecka poza rodziną – do opieki i wychowania w rodzinnych formach pieczy zastępczej, jeśli jest to zgodne z dobrem dziecka;
2) powrotu do rodziny;
3) utrzymywania osobistych kontaktów z rodzicami, z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał takich kontaktów;
4) stabilnego środowiska wychowawczego;
5) kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i przekonań oraz zabawy i wypoczynku;
6) pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia;
7) ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie dziecka;
8. informacji i wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą, odpowiednio do jego wieku i stopnia dojrzałości;
9) ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem;
10) poszanowania tożsamości religijnej i kulturowej;
11) dostępu do informacji dotyczących jego pochodzenia.

Na następnej stronie pełna treść 40 zaleceń pokontrolnych.

,,W związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości w realizacji zadań przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Koninie określonych w ww. ustawie, zalecam:

1. niezwłocznie utworzyć zespół do spraw rodzinnej pieczy zastępczej, zgodnie z art. 76 ust.2 ww. ustawy oraz w związku z tym spowodować zmianę treści Regulaminu Organizacyjnego MOPR,

2. każdorazowo przed zatrudnieniem weryfikować kwalifikacje kandydatów wymagane na danym stanowisku pracy, zgodnie z art. 78 ust. 1 ww. ustawy,

3. każdorazowo opracowywać 3-letni powiatowy program dotyczący rozwoju pieczy zastępczej, zawierający właściwie określony coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych, zgodnie z art. 180 pkt. 1 w zw. z art. 182 ust. 1 ww. ustawy,

4. prowadzić rejestr danych o osobach, zgodnie z art. 46 ust. 1 – 4 ww. ustawy w zw. z art. 34 ust. 7 ustawy z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r., poz. 2140),

5. egzekwować terminowe przedkładanie przez kandydatów oraz rodziny zastępcze zawodowe i niezawodowe, a także prowadzących rodzinne domy dziecka zaświadczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz opinii o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, zgodnie z art. 45a w zw. z art. 182 ust. 1 i 2 ww. ustawy,

6. przestrzegać limitu liczby dzieci w rodzinie zastępczej, zgodnie z art. 53 ust. 1 ww. ustawy oraz w razie konieczności przyjmować większą liczbę dzieci, zgodnie z art. 53 ust. 2 ww. ustawy,

7. nie przekraczać liczby 15 rodzin, z którymi asystent rodziny prowadzi pracę, zgodnie z art. 15 ust. 4 ww. ustawy,

8. przydzielać asystenta rodziny, zgodnie z art. 11 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy,

9. spowodować systematyczne podnoszenie kwalifikacji przez asystentów rodziny w zakresie pracy z dzieckiem lub rodziną, zgodnie z art. 12 ust. 2 ww. ustawy,

10. opracowywać i realizować plan pracy z rodziną dostosowany do sytuacji i potrzeb rodziny, ze wskazaniem terminów realizacji poszczególnych działań i przewidywanych efektów, zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 ww. ustawy,

11. opracowywać we współpracy z koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej plan pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pracy dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej, zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy,

12. motywować członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych, zgodnie z art.15 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy,

13. udzielać wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych, zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy,

14. podejmować działania interwencyjne i zaradcze w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin, zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 12 ww. ustawy,

15. realizować zadania określone w ustawie z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”, zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 13a, ww. ustawy,

16. dokonywać okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co pół roku, i przekazywać oceny podmiotowi, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt. 15 ww. ustawy,

17. monitorować funkcjonowanie rodziny po zakończeniu pracy z rodziną, zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 16 ww. ustawy,

18. kwalifikować osoby na kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, zgodnie z art. 43 w zw. z art. 42 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy oraz art. 76 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy,

19. wydawać zaświadczenia kwalifikacyjne kandydatom, zgodnie z art. 45 w zw. z art. 42 ust. 1 oraz art. 76 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy,

20. realizować szkolenia dla kandydatów zgodnie z zatwierdzonym przez właściwego ministra programem, zgodnie z art. 44 ust. 2 w zw. z art. 76 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy,

21. zapewniać kandydatom do pełnienia funkcji rodziny zastępczej badania psychologiczne, zgodnie z art. 76 ust. 4 pkt 3a ww. ustawy,

22. zapewniać rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka szkolenia mające na celu podnoszenie ich kwalifikacji, zgodnie z art. 76 ust. 4 pkt 5 ww. ustawy,

23. zapewniać pomoc i wsparcie osobom sprawującym pieczę zastępczą, w szczególności w ramach grup wsparcia oraz rodzin pomocowych, zgodnie z art. 76 ust. 4 pkt 6 ww. ustawy w zw. z art. 74 ust. 1,

24. przeprowadzać ocenę sytuacji dziecka przez Organizatora dla każdego dziecka z osobna, zgodnie z art. 128 pkt. 1 ww. ustawy, realizując wszystkie cele, dla których dokonuje się oceny, zgodnie z art. 129 ww. ustawy, w miarę potrzeb, jednak w przypadku dzieci w wieku poniżej 3 lat nie rzadziej niż co 3 miesiące, a w przypadku dzieci starszych nie rzadziej niż co 6 miesięcy, zgodnie z art. 131 ust. 1 ww. ustawy, w obecności osób zobowiązanych do uczestnictwa w ocenie, zgodnie z art. 130 ust. 1 ww. ustawy, uwzględniając i odnotowując opinię dziecka, zgodnie z art. 4 pkt 8 i art. 4a ww. ustawy,

25. przekazywać do właściwego sądu opinię na temat zasadności dalszego pobytu dziecka w pieczy zastępczej po dokonaniu oceny sytuacji dziecka, zgodnie z art. 131 ust. 2 ww. ustawy,

26. prowadzić działalność diagnostyczno-konsultacyjną, zgodnie z art. 76 ust. 4 pkt 12 ww. ustawy,

27. przeprowadzać badania pedagogiczne dotyczące kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, zgodnie z art. 76 ust. 4 pkt 13 ww. ustawy,

28. zapewnić koordynatorom rodzinnej pieczy zastępczej szkolenia mające na celu podnoszenie ich kwalifikacji, zgodnie z art. 76 ust. 4 pkt 14a oraz z art. 77 ust. 5 ww. ustawy,

29. przedstawianie Prezydentowi Miasta Konina oraz Radzie miasta Konina corocznego sprawozdania z efektów pracy Organizatora, zgodnie z art. 76 ust. 4 pkt 15 ww. ustawy,

30. zgłaszać do ośrodków adopcyjnych informacje o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających wraz z pełną dokumentacją, zgodnie z art. 76 ust. 4 pkt 16 oraz art. 139a ww. ustawy,

31. przydzielać koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, po zasięgnięciu opinii odpowiednio rodziny zastępczej lub prowadzącego rodzinny dom dziecka, zgodnie z art. 77 ust. 2 ww. ustawy,

32. nie przekraczać liczby 15 rodzin zastępczych i prowadzących rodzinny dom dziecka będących pod opieką koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, zgodnie z art. 77 ust. 4 ww. ustawy,

33. sprawować prawidłowy nadzór nad realizację przez koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej obowiązków nałożonych na nich ww. ustawą, w tym dotyczących:

a) udzielania pomocy rodzinom zastępczymi prowadzącym rodzinne domy dziecka w realizacji zadań wynikających z pieczy zastępczej, zgodnie z art. 77 ust. 3 pkt 1 z zw. z art. 40 ww. ustawy,

b) przygotowywania, we współpracy z odpowiednio rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka oraz asystentem rodziny, a w przypadku, gdy rodzinie dziecka nie został przydzielony asystent rodziny – we współpracy z podmiotem organizującym pracę z rodziną, plan pomocy dziecku, opatrując go datą sporządzenia, zgodnie z art. 77 ust. 3 pkt 2 ww. ustawy, uwzględniając wskazówki do modyfikacji planu pomocy, zawarte w ocenie sytuacji dziecka, zgodnie z art. 129 pkt 3 ww. ustawy oraz wyraźnie określając poszczególne cele i działania oraz osoby, które za ich realizację odpowiadają, tak aby plan pomocy dziecku spełniał swoje cele, a także uwzględniając zdanie dziecka, stosownie do jego możliwości rozwojowych i odnotowując ten fakt, zgodnie z art. 4 pkt 8 ww. ustawy,

34. przestrzegać terminu wskazania opiekuna usamodzielnienia, dokumentując datę wpływu oświadczeń, zgodnie z art. 145 ust. 2 ww. ustawy,

35. opracowywać indywidualny program usamodzielnienia, zgodnie z art. 145 ust. 4 w zw. z art. 145 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy,

36. udzielać osobom usamodzielnianych pomocy prawnej i psychologicznej i odpowiednio dokumentować udzielanie tej pomocy, zgodnie z art. 140 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy,

37. dokonywać oceny każdej rodziny zastępczej pod względem predyspozycji do pełnienia powierzonej im funkcji oraz jakości wykonywanej pracy jako organizator rodzinnej pieczy zastępczej, przestrzegając terminów jej dokonania, po konsultacji z asystentem rodziny, jeżeli był przydzielony rodzinie dziecka, zgodnie z art. 132, art. 133 i art. 134 ust. 1, 2 i 2a ww. ustawy,

38. kierować dzieci do placówki opiekuńczo-wychowawczej, zgodnie z § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia,

39. zaprzestać rozdzielania rodzeństw i przestrzegać praw dziecka, zgodnie z art. 4 pkt 1 i 4 ww. ustawy,

40. przedstawiać w trakcie kontroli, na żądanie zespołu inspektorów, rzetelne dokumenty, zgodnie z art. 197a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.”

Z upoważnienia Wojewody Wielkopolskiego
Hanna Zawadka
Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej