HISTORIA. WIERZBINEK. Walczyli w Powstaniu Warszawskim

Za kilka dni będziemy obchodzić 71.rocznicę wybuchu bohaterskiego i tragicznego zarazem w skutkach Powstania Warszawskiego. W 63-dniowym powstaniu zginęło ponad 16 tysięcy polskiego wojska i ponad 200 tysięcy ludności cywilnej. Wśród społeczności walczącej stolicy byli także mieszkańcy powiatu konińskiego, w tym gminy Wierzbinek.

Stefan Chrząszczewski urodził się w 1893 roku w Ziemięcinie. Był synem dziedzica Wierzbinka – Antoniego i jego żony Aurelii (z domu Rozdeiczer). Z zawodu był chemikiem. Okres okupacji hitlerowskiej spędził w Warszawie. Mieszkał przy ulicy Opoczyńskiej 10 (Górny Mokotów). W pierwszych dniach sierpnia (najprawdopodobniej 6 -7 sierpnia) mieszkańcy tej kamienicy zostali zmuszeni przez Niemców, którzy oświadczyli, że rozstrzelają każdego, kto nie wyjdzie z domu na ulicę i nie uda się pod ich strażą w kierunku koszar SS znajdujących się przy ulicy Rakowieckiej. Wielu mieszkańcom naszej ulicy udało się dotrzeć za ulicę Madalińskiego, na tereny znajdujące się w rękach powstańców. Znaczna liczba osób udała się we wskazanym przez Niemców kierunku (relacja Bolesława Oleksiaka {w;} http://www.banwar1944.eu/?ns_id=661, aktualizacja 19.07.2015). Do tej grupy należał również Stefan Chrząszczewski, zamordowany 11 sierpnia w siedzibie gestapo na ulicy Szucha.

Ten sam los podzielił również jego brat Tadeusz. Urodził się 6 grudnia 1895 roku w Ziemięcinie. Przed wojną ukończył Uniwersytet Warszawski. Pracował w stolicy w Banku Rolnym. Został wraz z bratem rozstrzelany przez Niemców. Pamięć o braciach Chrząszczewskich jest żywa w społeczności parafii Sadlno. Na grobie rodziny Chrząszczewskich znajduje się tablica upamiętniająca obu braci.

Kolejną osobą, która włączyła się w walki prowadzone w Warszawie będąc jednocześnie w komendzie Głównej Armii Krajowej (pracując w oddziale VI-Biuro Informacji i Propagandy), był podporucznik Tadeusz Rozdeiczer ps. Radny. Urodził się w Kryszkowicach w 1905 roku.. W trakcie okupacji mieszkał na ulicy Okrąg 3a. Podczas Powstania służył w placówce informacyjno-radiowej ,, Rafał” ( Śródmieście Północ). 16 września przeżył jako jedyny bombardowanie stacji radiowej na ulicy Żurawiej 4a. Z walczącej Warszawy wyszedł wraz z ludnością cywilną.

Do grona obrońców Warszawy weszła również córka właściciela majątku w Ziemięcinie – Emma Penno. Cała rodzina zapisała piękną kartę patriotycznej postawy w czasach II wojny światowej (m.in. Emil Penno został rozstrzelany w Charkowie 1940 roku). W trakcie Powstania Warszawskiego pełniła rolę sanitariuszki w jednym z licznych powstańczych szpitali. Opuściła miasto wraz z ludnością cywilną, przechodząc przez obóz internowania w Pruszkowie.

Z terenów powiatu konińskiego pochodzi wielu zapomnianych bohaterów, którzy od pierwszych dni września walczyli i ginęli za wolną Polskę. Zaprezentowane postacie osób z gminy Wierzbinek nie wyczerpują listy ofiarnych synów i córek konińskiej ziemi, których umiłowanie Ojczyzny doprowadziło na barykady warszawskiego powstania.

Krzysztof Żabierek